Οι μαθητές/-τριες τής Α΄ τάξεως τού Β΄ Αρσακείου-Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης συμμετείχαν στο πρόγραμμα τής Υπηρεσίας Πολιτιστικών Προγραμμάτων και Δραστηριοτήτων των Σχολείων τής Φ.Ε., με τίτλο «Δειγματική Ανασκαφή», το οποίο περιλαμβάνει τη θεωρητική ενημέρωση για την ανασκαφική μέθοδο και την ανασκαφική πράξη.

Στο Εργαστήριο Ιστορίας και Τέχνης των Αρσακείων-Τοσιτσείων Σχολείων Εκάλης, αρχικά οι μαθητές/-τριες παρακολούθησαν την παρουσίαση με τίτλο «Μεθοδολογία μιας Ανασκαφής», κατά την οποία κατανόησαν την έννοια και το αντικείμενο μελέτης τής αρχαιολογίας, καθώς και την αποκάλυψη και ερμηνεία των ανθρώπινων καταλοίπων.

Στη συνέχεια ακολούθησαν τα στάδια τής έρευνας, από το πώς επιλέγουν οι αρχαιολόγοι τον τόπο που θα ανασκαφεί έως το πώς οργανώνουν την εργασία τους, ώστε να μπορούν μεθοδευμένα να μελετήσουν τα ευρήματά τους και να εξαγάγουν τα συμπεράσματά τους. Τέλος, οι μαθητές/τριες συνειδητοποίησαν το πλήθος των επιστημόνων οι οποίοι συνεργάζονται με τους αρχαιολόγους (ανασκαφείς και μελετητές), μέχρι τα ευρήματα να βρεθούν στις προθήκες των μουσείων και οι αρχαιολογικοί χώροι να είναι προσβάσιμοι και φιλικοί προς τον επισκέπτη, αλλά και, γενικότερα, την «ανοικοδόμηση» τής ιστορίας και τού παρελθόντος τού ανθρώπου.

Στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο οι μαθητές/-τριες, χωρισμένοι σε ομάδες και χρησιμοποιώντας κατάλληλα ανασκαπτικά εργαλεία και τοπογραφικά όργανα, έκαναν πράξη όσα έμαθαν στο εργαστήριο. Ανάμεσα στα θεμέλια (αντίγραφο) τής κλασικής οικίας C (4ος αι. π.Χ., δυτικά τού λόφου τού Αρείου Πάγου) αποκάλυψαν κινητά ευρήματα, όπως όστρακα (θραύσματα αγγείων), ειδώλια, αλλά και ακίνητα, όπως η εστία της οικίας, η οποία πιθανότατα να χρησιμοποιείτο και ως οικιακός βωμός, αφού σε αυτό το συμπέρασμα τους οδήγησαν τα ευρήματά τους.

Στο τέλος, στη σκιά του πεύκου, τα παιδιά μελέτησαν τα ευρήματά τους, αναγνώρισαν τύπους αγγείων, πρόσωπα και μύθους, οι οποίοι κοσμούσαν τα θραύσματα, ενώ κατέγραψαν και όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια τής ανασκαφικής διαδικασίας και εξήγαγαν τα δικά τους συμπεράσματα. Η ανασκαφή είναι, άλλωστε, μια "καταστροφική" μέθοδος, κανείς δεν θα ξαναδεί τον χώρο, όπως τον είδαν οι ανασκαφείς τη δεδομένη χρονική στιγμή, άρα θα πρέπει να αφήσουν πίσω τους όσο το δυνατόν πιο αναλυτική περιγραφή.

Σκοπός τού προγράμματος είναι να φέρει τους μαθητές/-τριες κοντά στον ελληνικό πολιτισμό και τη διαδικασία ανάδειξής του, αλλά και σε μια πρώτη επαφή με τη λεγόμενη "πρωτογενή έρευνα": αναζήτηση, ανακάλυψη, παρατήρηση και εξαγωγή συμπερασμάτων. Μέσα στο πλήθος των πληροφοριών (χώμα), θα πρέπει να ξεχωρίσουν αυτές που πιθανότατα είναι χρήσιμες (οτιδήποτε δεν δείχνει να είναι φυσιολογικό), στη συνέχεια να επεξεργαστούν αυτές που ξεχώρισαν και να κρατήσουν αυτές που είναι πραγματικά χρήσιμες (τα κατασκευασμένα αντικείμενα και όχι τις τυχαίες πέτρες), να παρατηρήσουν, να εξαγάγουν δευτερογενείς πληροφορίες (πχ. τύπος αγγείου, διακόσμηση, υλικό) και να τις συνδυάσουν, ώστε να καταλήξουν στα τελικά τους συμπεράσματα (π.χ. η κυκλική κατασκευή ήταν τελικά εστία και χρησιμοποιείτο και ως βωμός, εσωτερικός ή εξωτερικός χώρος τής οικίας κ.λπ.).

Το ειδικά διαμορφωμένο φυλλάδιο, το οποίο χρησιμοποίησαν οι μαθητές/-τριες για την καταγραφή και μελέτη τής εργασίας τους, αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο τής πρώτης τους οργανωμένης έρευνας και μπορούν να το χρησιμοποιήσουν μεταξύ άλλων στο portofolio τους για την εισαγωγή τους σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ή και στην αγορά εργασίας.

Δειγματική ανασκαφή

Εργαστήριο Ιστορίας και Τέχνης