Η Μικρασιατική εκστρατεία, εκτός από τις μάχες και την καταστροφή που επακολούθησε, είχε και απροσδόκητες παράπλευρες ωφέλειες: άνθρωποι που έσμιξαν, ερωτεύτηκαν και άφησαν απογόνους που τιμούν τη μνήμη τους. Η Μάνια Παπαδημητρίου εκδίδει ό,τι σώθηκε από το προσωπικό ημερολόγιο του παππού της, όπου ο υπολοχαγός Γεράσιμος Γεννατάς, εξιστορεί τη γνωριμία του με τη Γεθσημανή, τη Μανίτσα του, στη Σμύρνη, το 1920, την πολιορκία και την κατάκτηση της καρδιάς της παράλληλα με τις επιχειρήσεις στα μέτωπα του πολέμου.
Αυτό το «ημερολόγιο έρωτος», όπως το αποκαλεί, το διανθίζει με εκτενή αποσπάσματα από το στρατιωτικό του ημερολόγιο και άλλα τεκμήρια, καθώς και με δικά της σχόλια, αναμνήσεις και πρόσθετες πληροφορίες για τη μεταγενέστερη διαδρομή της οικογένειας, τους καημούς και τα τραύματα που τη σφράγισαν.
Ο γνωστός συγγραφέας Μάνος Κοντολέων γράφει για το βιβλίο:
«Οι αξιωματικοί του ελληνικού στρατού που αποβιβάζονται στη Σμύρνη είναι για τους Έλληνες όλων των ηλικιών οι αρχάγγελοι του αλυτρωτισμού, τα πρόσωπα που ενσαρκώνουν τις ελπίδες του έθνους. Η γοητεία τους είναι μεγάλη». Αυτά μεταξύ άλλων σημειώνει ο υπεύθυνος Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη Τάσος Σακελλαρόπουλος στο Επίμετρο αυτού του βιβλίου. Και νομίζω πως αυτές τις φράσεις μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει ως το κλειδί με το οποίο θα αναγνώσει τούτο το τόσο ιδιαίτερο –από πολλές πλευρές ιδιαίτερο– βιβλίο.
«Οι αξιωματικοί του ελληνικού στρατού που αποβιβάζονται στη Σμύρνη είναι για τους Έλληνες όλων των ηλικιών οι αρχάγγελοι του αλυτρωτισμού, τα πρόσωπα που ενσαρκώνουν τις ελπίδες του έθνους. Η γοητεία τους είναι μεγάλη». Αυτά μεταξύ άλλων σημειώνει ο υπεύθυνος Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη Τάσος Σακελλαρόπουλος στο Επίμετρο αυτού του βιβλίου. Και νομίζω πως αυτές τις φράσεις μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει ως το κλειδί με το οποίο θα αναγνώσει τούτο το τόσο ιδιαίτερο –από πολλές πλευρές ιδιαίτερο– βιβλίο.
Πρόκειται για αποσπάσματα από τα δυο ημερολόγια (το ένα με προσωπικά γεγονότα, το άλλο με στρατιωτικές πληροφορίες) που κρατούσε ο υπολοχαγός Γεράσιμος Γεννατάς κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Η γνωστή ηθοποιός και σκηνοθέτις Μάνια Παπαδημητρίου, ως εγγονή του Γεννατά, έχει στην κατοχή της αυτά τα ημερολόγια και σκέφτηκε να τα εκδώσει, μαζί με φωτογραφικό αρχειακό υλικό, κι έτσι να μας προσφέρει μια διαφορετική προσέγγιση στα γεγονότα και, κυρίως, στους ανθρώπους που έζησαν και έδρασαν εκείνα τα κρίσιμα για τον ελληνισμό χρόνια.
Μπορεί η Ιστορία να αποτελείται από μεγάλα κεφάλαια που έχουν «γραφτεί» από ηγετικές φυσιογνωμίες, αλλά η ιστορία που οι απλοί άνθρωποι βιώνουν μέσα στην καθημερινότητά τους και με τις δικές τους ατομικές πράξεις και συναισθήματα τελικά μάλλον αποτελεί έναν όχι μόνο ειδικό και ξεχωριστό τομέα γνώσης του παρελθόντος, αλλά κυρίως είναι το κεντρικό στοιχείο που εν τέλει πάνω του δομείται το παρόν που θα γίνει μέλλον, άρα μνήμη και βίωμα κοινωνικό.
Αλλά το βιβλίο –σαφέστατα πλέον περιληπτικά– συνεχίζεται και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, καθώς η Μάνια Παπαδημητρίου μάς κάνει γνωστά και άλλα γεγονότα της οικογένειάς της, έτσι ώστε να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το πώς όσα κάποια στιγμή συμβαίνουν σε επίπεδο πολιτικό μετατρέπονται σε οικογενειακή ιστορία.”
Η Μάνια Παπαδημητρίου στο σχολείο της μας συστήνει τον παππού
Αφιέρωση της συγγραφέως
