«Πλεονάκις ἐπολέμησάν με ἐκ νεότητός μου, καὶ γὰρ οὐκ ἠδυνήθησάν μοι» (ΨΑΛΜΟΣ 128)
Η ιστορική μνήμη αποκτά ιδιαίτερο νόημα όταν συνδεθεί με τη ζωή και την πράξη, όταν βαφτιστεί στο σήμερα.
Κάθε 17 Νοέμβρη η σκέψη και η καρδιά μας ταξιδεύει στον χώρο του Πολυτεχνείου, στον ξεσηκωμό των φοιτητών και του ελληνικού λαού κατά της δικτατορίας. Δεν είναι μια μέρα χαμένη για το μουσείο της Ιστορίας. Δεν είναι αφήγηση μόνο για τα βιβλία. Είναι μια μέρα μνήμης, περισυλλογής, μάθησης και αξιολόγησης των δικών μας πράξεων για την ελευθερία, τη ζωή και τη δημοκρατία.
Για όλους μας η ιστορία αυτή πρέπει να έχει διδακτικό περιεχόμενο. Δεν είναι αφήγηση μόνο για τα βιβλία. Είναι ιστορία-οδηγός για δράση. Γι΄ αυτό εμείς οφείλουμε να δώσουμε χρώμα στα όνειρα, στα σύμβολα και στα μηνύματα, να φωτίσουμε τις αλήθειες αυτής της γενιάς που έτσι κ’ αλλιώς βάφτηκαν με αίμα.
51 χρόνια πριν το μελάνι…φωνάζει!!! Σ’ αυτήν την ρωγμή του χρόνου, μέσα σε τρεις ημέρες του Νοέμβρη μια ολόκληρη γενιά πήρε την σκυτάλη και σήκωσε την σημαία στα χέρια της αφήνοντας για πάντα το αποτύπωμά της στην ιστορία. Τρεις μέρες προσδοκιών, ελπίδων και ονείρων μιας μεθυσμένης, ελεύθερης και ριζοσπαστικής γενιάς.
Η κατάληψη του Πολυτεχνείου δεν ήταν σπορά της τύχης, αλλά ώριμο τέκνο της ανάγκης και της οργής. Δεν είναι μόνο ιστορική στιγμή, δεν είναι μόνο κραυγή, δεν είναι μόνο μνημείο. Το Πολυτεχνείο εξέφραζε με αυθεντικό τρόπο, διαθέσεις μαζών, πολιτικές τάσεις, ιστορία και πολιτισμό.
Το Πολυτεχνείο ΖΕΙ με τις πυρακτωμένες αλήθειές του. Δεν είναι ένα, αλλά χιλιάδες. Όσοι και οι νέοι μιας γενιάς. Όσα τα λεπτά των τριών ημερών. Όσες οι μέρες μιας ολόκληρης επταετίας. Προέκυψε μέσα από χιλιάδες αλήθειες, μέσα από την τόλμη και από την φαντασία των νέων για ζωή.
Αναμφισβήτητα, η τριήμερη συγκέντρωση στο Πολυτεχνείο του πιο δραστήριου και πολιτικοποιημένου μέρους της νεολαίας ήταν μεγάλο γεγονός. Μεγάλο γιατί δεν ήταν προγραμματισμένο. Μεγάλο γιατί δεν είχε πάτρωνες. Μεγάλο γιατί ήταν αυθόρμητο. Μεγάλο γιατί δεν είχε γενάρχες. Μεγάλο γιατί η «ήττα» ήταν σίγουρη. Γι’ αυτόν τον λόγο στη μεγάλη τοιχογραφία του Πολυτεχνείου δεν υπάρχει κανένας ιδιοκτήτης των γεγονότων, των συμβόλων, των ιδεών και των μηνυμάτων αυτής της εξέγερσης.
Ναι λοιπόν σε μια αφετηρία ανάμνησης, αναγνώρισης και απότισης φόρου τιμής για όλους εκείνους που περιφέρουν με καρτερία και υπερηφάνεια τα φανερά και αθέατα τραύματα της εποχής. Ναι στο προσκλητήριο μιας γενιάς που μας αποχαιρέτησε νωρίς. Και η γενιά αυτή ήταν ό,τι αγνότερο και ιερότερο.
Το Πολυτεχνείο έστω και αιματηρά ηττημένο, άνοιξε ρήγμα γκρεμίζοντας την όποια αξίωση νομιμοποίησης είχε το δικτατορικό καθεστώς και με αυτή την έννοια όντως συνέβαλε στην ακολουθία που οδήγησε στην πτώση της δικτατορίας.
Η νεολαία ιστορικά ήταν πάντα στη πρώτη γραμμή των κοινωνικών κινημάτων, από τις επαναστάσεις στις αρχές του αιώνα μέχρι και σήμερα δίνοντας το μήνυμα πως όχι μόνο είναι στην καρδιά της μάχης αλλά πολλές φορές είναι η σπίθα που τις πυροδοτεί.
Είμαστε περήφανοι στον τόπο μας γιατί τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και οι φωνές της βίας δεν βρήκαν ποτέ απήχηση στο λαό μας. Παρόλο που ο τόπος αυτός γεννά ορισμένες φορές δικτάτορες, γεννάει όμως και τυραννοκτόνους.
Είναι ευθύνη όλων μας να οραματιστούμε ένα καλύτερο μέλλον για τη νέα γενιά, για όλους και όλες που σήμερα δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, για όσους φεύγουν από τη χώρα αναζητώντας αλλού μια καλύτερη τύχη, για εκείνους που στη δημιουργικότερη φάση της ζωής τους καθηλώνονται από την ανεργία. Θέλουμε ευτυχισμένα παιδιά, προβληματισμένα και όχι προβληματικά, κατασταλαγμένα και αισιόδοξα.
Ας αρνηθούμε λοιπόν να δικαιώσουμε τον στίχο του Νίκου Γκάτσου που έγραψε:
“…αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ…”.
Κάθε 17 Νοέμβρη η σκέψη και η καρδιά μας ταξιδεύει στον χώρο του Πολυτεχνείου, στον ξεσηκωμό των φοιτητών και του ελληνικού λαού κατά της δικτατορίας. Δεν είναι μια μέρα χαμένη για το μουσείο της Ιστορίας. Δεν είναι αφήγηση μόνο για τα βιβλία. Είναι μια μέρα μνήμης, περισυλλογής, μάθησης και αξιολόγησης των δικών μας πράξεων για την ελευθερία, τη ζωή και τη δημοκρατία.
Για όλους μας η ιστορία αυτή πρέπει να έχει διδακτικό περιεχόμενο. Δεν είναι αφήγηση μόνο για τα βιβλία. Είναι ιστορία-οδηγός για δράση. Γι΄ αυτό εμείς οφείλουμε να δώσουμε χρώμα στα όνειρα, στα σύμβολα και στα μηνύματα, να φωτίσουμε τις αλήθειες αυτής της γενιάς που έτσι κ’ αλλιώς βάφτηκαν με αίμα.
51 χρόνια πριν το μελάνι…φωνάζει!!! Σ’ αυτήν την ρωγμή του χρόνου, μέσα σε τρεις ημέρες του Νοέμβρη μια ολόκληρη γενιά πήρε την σκυτάλη και σήκωσε την σημαία στα χέρια της αφήνοντας για πάντα το αποτύπωμά της στην ιστορία. Τρεις μέρες προσδοκιών, ελπίδων και ονείρων μιας μεθυσμένης, ελεύθερης και ριζοσπαστικής γενιάς.
Η κατάληψη του Πολυτεχνείου δεν ήταν σπορά της τύχης, αλλά ώριμο τέκνο της ανάγκης και της οργής. Δεν είναι μόνο ιστορική στιγμή, δεν είναι μόνο κραυγή, δεν είναι μόνο μνημείο. Το Πολυτεχνείο εξέφραζε με αυθεντικό τρόπο, διαθέσεις μαζών, πολιτικές τάσεις, ιστορία και πολιτισμό.
Το Πολυτεχνείο ΖΕΙ με τις πυρακτωμένες αλήθειές του. Δεν είναι ένα, αλλά χιλιάδες. Όσοι και οι νέοι μιας γενιάς. Όσα τα λεπτά των τριών ημερών. Όσες οι μέρες μιας ολόκληρης επταετίας. Προέκυψε μέσα από χιλιάδες αλήθειες, μέσα από την τόλμη και από την φαντασία των νέων για ζωή.
Αναμφισβήτητα, η τριήμερη συγκέντρωση στο Πολυτεχνείο του πιο δραστήριου και πολιτικοποιημένου μέρους της νεολαίας ήταν μεγάλο γεγονός. Μεγάλο γιατί δεν ήταν προγραμματισμένο. Μεγάλο γιατί δεν είχε πάτρωνες. Μεγάλο γιατί ήταν αυθόρμητο. Μεγάλο γιατί δεν είχε γενάρχες. Μεγάλο γιατί η «ήττα» ήταν σίγουρη. Γι’ αυτόν τον λόγο στη μεγάλη τοιχογραφία του Πολυτεχνείου δεν υπάρχει κανένας ιδιοκτήτης των γεγονότων, των συμβόλων, των ιδεών και των μηνυμάτων αυτής της εξέγερσης.
Ναι λοιπόν σε μια αφετηρία ανάμνησης, αναγνώρισης και απότισης φόρου τιμής για όλους εκείνους που περιφέρουν με καρτερία και υπερηφάνεια τα φανερά και αθέατα τραύματα της εποχής. Ναι στο προσκλητήριο μιας γενιάς που μας αποχαιρέτησε νωρίς. Και η γενιά αυτή ήταν ό,τι αγνότερο και ιερότερο.
Το Πολυτεχνείο έστω και αιματηρά ηττημένο, άνοιξε ρήγμα γκρεμίζοντας την όποια αξίωση νομιμοποίησης είχε το δικτατορικό καθεστώς και με αυτή την έννοια όντως συνέβαλε στην ακολουθία που οδήγησε στην πτώση της δικτατορίας.
Η νεολαία ιστορικά ήταν πάντα στη πρώτη γραμμή των κοινωνικών κινημάτων, από τις επαναστάσεις στις αρχές του αιώνα μέχρι και σήμερα δίνοντας το μήνυμα πως όχι μόνο είναι στην καρδιά της μάχης αλλά πολλές φορές είναι η σπίθα που τις πυροδοτεί.
Είμαστε περήφανοι στον τόπο μας γιατί τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και οι φωνές της βίας δεν βρήκαν ποτέ απήχηση στο λαό μας. Παρόλο που ο τόπος αυτός γεννά ορισμένες φορές δικτάτορες, γεννάει όμως και τυραννοκτόνους.
Είναι ευθύνη όλων μας να οραματιστούμε ένα καλύτερο μέλλον για τη νέα γενιά, για όλους και όλες που σήμερα δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, για όσους φεύγουν από τη χώρα αναζητώντας αλλού μια καλύτερη τύχη, για εκείνους που στη δημιουργικότερη φάση της ζωής τους καθηλώνονται από την ανεργία. Θέλουμε ευτυχισμένα παιδιά, προβληματισμένα και όχι προβληματικά, κατασταλαγμένα και αισιόδοξα.
Ας αρνηθούμε λοιπόν να δικαιώσουμε τον στίχο του Νίκου Γκάτσου που έγραψε:
“…αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ…”.
Υ.Γ: Αν και ο Τάσος Λειβαδίτης έφυγε από τη ζωή το 1988, η φωνή του μας «επισκέπτεται» με τον κοινωνικό της χαρακτήρα ενεργοποιώντας το μυαλό, ανοίγοντας παράθυρα στην ψυχή μας με το ποίημά του «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος» και μας προτρέπει με τη φωνή του Κώστα Καζάκου: (δείτε το βίντεο που ακολουθεί)
Πολυτεχνείο