«Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου,
πάρεξ ελευθερία και γλώσσα»
Διονύσιος Σολωμός
Η 9η Φεβρουαρίου, ημερομηνία θανάτου του εθνικού μας ποιητή και μέλους της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Διονυσίου Σολωμού, έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας. Ο Διονύσιος Σολωμός εξέφραζε την πνευματική Ελλάδα στο ανώτερο φανέρωμά της αναδεικνύοντας τη ζωντανή γλώσσα του λαού σε έντεχνο ποιητικό λόγο, σε όργανο υψηλού στοχασμού. Εξάλλου η φράση του «Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα» ίσως να ανήκει στα πιο πολιτισμικά τιμαλφή του ποιητή.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μέσα στην Επανάσταση, στα 1824, ο Σολωμός μάς έδωσε τον περίφημο «Διάλογό» του, πάνω στο συσχετισμό ελευθερίας και γλώσσας. Ο ποιητής συνδέει την έννοια της ελευθερίας, όχι με την τυπική έννοια της γλώσσας αλλά με την ευρύτερη έννοιά της, ως μέσου διαφωτισμού του λαού και απολύτρωσής του από το σκοτάδι της αμάθειας, με σεβασμό, όμως, στη ζωντάνια της γλώσσας.
Είναι ο αδιαφιλονίκητος αρχηγός του δημοτικισμού κι αυτό φαίνεται καθαρά στον «Διάλογο» όταν λέει: «Υποτάξου πρώτα στη γλώσσα του λαού, και αν είσαι αρκετός, κυρίεψέ την». Το έργο αυτό του Σολωμού είναι και παγκόσμιο, αφού αναφέρεται και στην εξέλιξη άλλων γλωσσών για να υπεραμυνθεί της άποψής του πως «τη σημασία των λέξεων ο λαός την διδάσκει του συγγραφέα».
Tη μνήμη των Τριών Ιεραρχών και οικουμενικών διδασκάλων τιμά η Εκκλησία μας κάθε χρόνο στις 30 Ιανουαρίου, έχοντας την ιστορική αποκλειστικότητα να τους τιμά ευφροσύνως και ως προστάτες των Γραμμάτων και ολοκλήρου της Παιδείας. Και η Παιδεία, ασθμαίνουσα, τούτη τη μέρα βρίσκει τα αδιάψευστα, τα μεγάλα, τα τέλεια πρότυπα της. Τους τρεις Ιεράρχες ως Τράπεζα… ιδεών.
Έτσι το μήνυμα αυτής της γιορτής είναι πολλαπλό γιατί φέρνει μέσα του προοπτικές και ορίζοντες προσανατολισμού και βιοτής για μικρούς και μεγάλους και ειδικότερα για όσους εμπλέκονται άμεσα στην επίπονη απόπειρα πραγμάτωσης της παιδείας. τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τα παιδιά.
Ας μας επιτραπεί η εξής σκέψη. Την κάθε χώρα στον κόσμο την κυβερνούν δύο παράγοντες, δύο θεσμοί. Οι πολιτικοί και οι εκπαιδευτικοί αλλά με μία… διαφορά. Οι πολιτικοί κυβερνούν την κάθε χώρα τού σήμερα ενώ οι εκπαιδευτικοί την κάθε χώρα τοὐ αύριο.
Όντας λοιπόν «κυβερνήτες» της νέας γενιάς καλούμαστε, εμείς οι εκπαιδευτικοί, να χαράξουμε την πορεία που θα περάσει το ιστορικό γίγνεσθαι του αύριο. Ο ιερός Χρυσόστομος, μάλιστα, μας θυμίζει: «Τῆς τέχνης ταύτης οὐκ ἔστιν ἄλλη μείζων. Τί γάρ ἴσον τοῦ ρυθμίσαι ψυχήν, καί διαπλάσαι νέου διάνοιαν;».
Με αυτούς τους λόγους, διά στόματος του υμνογράφου της Εκκλησίας μας, καλούμαστε να συνεορτάσουμε και να συνευφρανθούμε αυτή τη μεγάλη ημέρα των Χριστουγέννων. Με αυτούς τους λόγους μάς εισοδεύει στο βαθύτερο νόημα της μεγάλης γιορτής, δίχως ερμηνευτικές εξηγήσεις. Μόνο οι προβολείς της πίστης μάς οδηγούν θεληματικά να σκύψουμε ταπεινά και να προσκυνήσουμε «τον ανακλινόμενον σήμερον εν φάτνη», να Τον δοξάσουμε «απεριέργως».
Τα Χριστούγεννα είναι η εποχή που εμπλέκει ολόκληρο τον κόσμο σε μια «συνωμοσία» αγάπης. Είναι τότε που επιστρέφουμε στην παιδική μας ηλικία, την μεγάλη δεξαμενή των αφηγήσεων, των εικόνων και του χρόνου, ενός κόσμου που τον αναδημιουργούμε στα μέτρα των επιθυμιών μας.
Ας είναι λοιπόν τα φετινά Χριστούγεννα
Για τον εχθρό μας συγχώρηση, για τον αντίπαλό μας ανοχή, φιλανθρωπία προς όλους, παντού άδολη αγάπη και συναλληλία και σε κάθε παιδί… ένα καλό παράδειγμα, ώστε ο Χριστός που «επι γης ώφθη και τοις ανθρώποις συνανεστράφη» να μπορεί… να ζωγραφίζει στο τζάμι δέντρα για τα παιδιά, καράβια για τα όνειρα, ένα παραμύθι αγάπης για τους απελπισμένους.