Όταν ανακοινώθηκε στους μαθητές και τις μαθήτριες των τμημάτων Α΄1 και Α΄2 ότι φέτος στο πλαίσιο τού μαθήματος τής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας θα δουλέψουμε πάνω σε ένα ολόκληρο λογοτεχνικό βιβλίο στην τάξη, οι αντιδράσεις ήταν: "Τι είδους βιβλίο;","Πόσες σελίδες θα είναι;", "Θα το διαβάσουμε ΟΛΟ;", "Θα είναι δύσκολο;".
Η προσδοκία συνυπήρχε με μια παιδική αγωνία για το άγνωστο... Μετά από πολλή σκέψη και αναζήτηση καταλήξαμε στο βιβλίο τού Ρόμπερτ Φίσερ "Ο Ιππότης με τη Σκουριασμένη Πανοπλία". Επειδή, ακριβώς, είναι ένα βιβλίο που δεν διαβάζεται μόνο με το μυαλό αλλά και με την καρδιά, ζητήθηκε από τα παιδιά να ακολουθήσουν όλα μαζί τον ιππότη σε ένα διαφορετικό ταξίδι. Όχι στον χάρτη, αλλά μέσα τους. Κι από εκεί ξεκίνησαν όλα…
Ένα φαινομενικά απλό παραμύθι, με μεσαιωνικό ιπποτικό σκηνικό, κατέληξε να μας προσφέρει πολύτιμες ευκαιρίες για στοχασμό, αυτοπαρατήρηση και έκφραση. Αποτέλεσε, έτσι, την αφετηρία για μια ολοκληρωμένη δράση Φιλαναγνωσίας, η οποία σχεδιάστηκε με στόχο, όχι μόνο την καλλιέργεια αυτής, αλλά και για την ενίσχυση δεξιοτήτων ζωής: τής ενσυναίσθησης, τής αυτογνωσίας, τής δημιουργικής έκφρασης και τής συνεργασίας.
Βαθύτερη ανάλυση στην τάξη:
Κατά την ανάγνωση τού βιβλίου, αναλύσαμε με τους μαθητές τις βασικές αλληγορίες που διατρέχουν το κείμενο. Συζητήσαμε για την πανοπλία ως σύμβολο των προσωπικών αμυνών και των ψευδών ρόλων που υιοθετούμε για να γίνουμε αποδεκτοί ή για να προστατευτούμε. Ο φυλακισμένος στη λαμπερή του πανοπλία, αλλά ταυτόχρονα ρωμαλέος ιππότης, ο απόκληρος τής ίδιας του τής οικογένειας, η συνάντηση με τον μάγο, το κάστρο τής Σιωπής, το μονοπάτι τής Αλήθειας και ο δράκος αποτέλεσαν σταθμούς για εσωτερικές συζητήσεις γύρω από θέματα όπως:
Τι σημαίνει να είμαι ο εαυτός μου;
Ποια είναι τα μέρη τής "πανοπλίας" που φοράμε καθημερινά;
Ποιες λέξεις ή πράξεις μας βοηθούν να "ξεσκουριάσουμε";
Τι μας εμποδίζει να αγαπήσουμε - τον εαυτό μας και τους άλλους;
Η προσέγγιση ήταν βιωματική και διαλογική. Μέσα από ερωτήσεις, παιχνίδια ρόλων και προσωπικές καταγραφές, τα παιδιά κλήθηκαν να "συναντήσουν" τον ιππότη μέσα τους και να αναγνωρίσουν τη δική τους πορεία. Αφού ολοκληρώσαμε την ανάγνωση και την ερμηνεία τού κειμένου, δόθηκαν στους μαθητές συγκεκριμένες οδηγίες για την υλοποίηση δημιουργικών δράσεων:
Δημιουργία κατασκευών και μακέτας:
Κάθε ομάδα ανέλαβε να αποδώσει εικαστικά τη διαδρομή τού ιππότη μέσα από μακέτα. Οι μαθητές αναπαρέστησαν με φαντασία και ακρίβεια τους σταθμούς τού ταξιδιού: από το κάστρο μέχρι το τέλος τής διαδρομής τού ήρωα, με συμβολικά υλικά, κατασκευές και λεζάντες. Παράλληλα, κατασκεύασαν το κράνος και το σπαθί τού ιππότη.
Το γράμμα που έλαβε ο ιππότης από τον γιο του: Μαθήτρια ανέλαβε να συντάξει το γράμμα που έλαβε ο ιππότης από τον γιο του, στο οποίο του εξέφραζε το πικρό του παράπονο ότι λείπει πολύ στον ίδιο και τη μητέρα του.
Ο χάρτης τής πορείας τού ιππότη: Μαθήτρια σχεδίασε έναν ενδεικτικό χάρτη τής πορείας που ακολούθησε ο ιππότης από το βασίλειό του μέχρι τα τρία κάστρα που του υπέδειξε ο μάγος.
Φύλλο τής μνήμης: Τα παιδιά κλήθηκαν να επιλέξουν και να καταγράψουν φράσεις από το βιβλίο που τους συγκίνησαν, τους προβλημάτισαν ή τους ενέπνευσαν. Το φύλλο αυτό αποτέλεσε ένα μικρό προσωπικό αποτύπωμα τής σχέσης τους με το κείμενο.
Παρουσίαση Power Point: Οι μαθητές δημιούργησαν μια ομαδική παρουσίαση βασισμένη στο βιβλίο, με αναφορά στους χαρακτήρες, στα σύμβολα, στη δομή τού ταξιδιού τού ήρωα, καθώς και στις ερμηνείες που έδωσαν οι ίδιοι.
Θεατρικό δρώμενο: Με πολλή όρεξη και δημιουργικότητα, τα παιδιά γύρισαν ένα σύντομο θεατρικό βασισμένο σε σκηνές τού βιβλίου, το οποίο απέδιδε με χιούμορ αλλά και ουσία τις εσωτερικές συγκρούσεις τού ιππότη.
Η ανταπόκριση των παιδιών υπήρξε συγκινητικά θετική. Η δράση λειτούργησε, όχι μόνο ως εργαλείο κατανόησης ενός λογοτεχνικού έργου, αλλά και ως καθρέφτης εσωτερικής ανάπτυξης. Οι μαθητές εξέφρασαν συναισθήματα, αναρωτήθηκαν για τον εαυτό τους, συνεργάστηκαν, δημιούργησαν και τελικά φώτισαν, με τον δικό τους τρόπο, τα βαθιά μηνύματα τού βιβλίου. Για εμάς ο "Ιππότης με τη Σκουριασμένη Πανοπλία" έγινε κάτι πολύ περισσότερο από ένα μάθημα Φιλαναγνωσίας. Ήταν μια ευκαιρία ουσιαστικής παιδαγωγικής εμπειρίας, που συνδύασε λογοτεχνία, ψυχοπαιδαγωγική και δημιουργική έκφραση. Κάθε δημιουργία των μαθητών μας ήταν ένας καθρέφτης αυθεντικός -άλλοτε με χιούμορ άλλοτε με σοβαρότητα- πάντα, όμως, με ειλικρίνεια. Ο ιππότης τους δεν ήταν πια μόνο ένας χαρακτήρας βιβλίου, αλλά η αφορμή για να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους και τους άλλους. Και γι’ αυτό το ταξίδι που κάναμε μαζί, αισθανόμαστε βαθιά υπερήφανοι και ευγνώμονες!
δημιουργικές δράσεις