Παγκόσμια εφεξής η Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας: Μια μεγάλη επιτυχία της Ελλάδος αφού το να εξαπλώνεται σταδιακά ο εορτασμός της ημέρας της στην Εκπαίδευση διαφόρων χωρών του κόσμου, σε πολιτιστικά ιδρύματα και οργανισμούς και σε διαφόρους άλλους φορείς, δείχνει τι βαρύτητα μπορεί να προσλάβει για την Ελλάδα και τον Ελληνισμό αυτός ο εορτασμός.
Αυτά επισημαίνει ο Πρόεδρος των Αρσακείων Καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης σε άρθρο του για την ανακήρυξη από την UNESCO της 9ης Φεβρουαρίου ως «Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας». Το πλήρες άρθρο έχει ως εξής:
Σε άρθρο μου δημοσιευμένο στις 16 Μαΐου 2024 στο Protagon με τίτλο «Για μια «παγκόσμια ημέρα» εορτασμού της ελληνικής γλώσσας», εξηγούσα ότι «κάθε 9 Φεβρουαρίου, ημέρα τού θανάτου τού Διονυσίου Σολωμού, εορτάζουμε την «Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας». Την λέμε μάλιστα ανεπίσημα και «παγκόσμια ημέρα», που είναι δυστυχώς ζητούμενο, διότι δεν έχει ακόμη αναγνωρισθεί από την UNESCO, εξακολουθώντας να αποτελεί μεμονωμένη απόφαση τής Ελληνικής Κυβερνήσεως». Και τόνιζα σ’ αυτό το άρθρο μου ότι «Η καθιέρωση ενός παγκόσμιου εορτασμού τής ελληνικής γλώσσας έχει εξαιρετική σημασία όχι μόνο για την έμφαση που δίδεται με αυτόν τον τρόπο στην ελληνική γλώσσα ως παγκόσμια πολιτιστική αξία αλλά και για το κύρος που αποκτά εκτός Ελλάδος ο εορτασμός τής Ελληνικής ως θεσμός. Έλληνες και πολλοί ξένοι μέσω ενός καλά οργανωμένου εορτασμού θα μπορέσουν να εκτιμήσουν την σχέση τής Ελληνικής με την καλλιέργεια τής σκέψης και τού πολιτισμού και με την διαχρονική οικουμενική παρουσία της».
Το άρθρο μου αυτό στο Protagon, λόγω της σημασίας του θέματος που έθιγα, είχε μια ευρύτερη απήχηση. Μάλιστα με πρωτοβουλία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, κ. Νίκου Ανδρουλάκη, η Κοινοβουλευτική Ομάδα του Κινήματος απέστειλε επιστολή στον Πρόεδρο της Βουλής κ. Κώστα Τασούλα για την καθιέρωση της 9ης Φεβρουαρίου ως «Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας». Στην επιστολή αυτή τονιζόταν ότι «Το ζήτημα της διεθνούς αναγνώρισης και εορτασμού της ελληνικής γλώσσας, όπως αναδεικνύεται με το πρόσφατο και εμπεριστατωμένο άρθρο του καταξιωμένου ομότιμου καθηγητή Γλωσσολογίας, κ. Γ. Μπαμπινιώτη (το οποίο επισυνάπτεται) είναι ένα θέμα μείζονος σημασίας, όχι μόνο για τον πανταχού ελληνισμό, αλλά και για τον παγκόσμιο χώρο». Το ίδιο είχε ζητήσει και ο γνωστός ελληνιστής του πανεπιστημίου της Νάπολης και της Καλαβρίας κ. Ιωάννης Κορίνθιος, ενώ το άρθρο μου ευαισθητοποίησε και πανεπιστημιακούς καθηγητές όπως ο Χρίστος Κλαίρης (ομότιμος καθηγητής Γλωσσολογίας στην Σορβόννη) και ο κ. Αναστάσιος Τάμης (ο πιο γνωστός καθηγητής-ερευνητής θεμάτων της ελληνικής Ομογένειας με έμφαση στην γλώσσα). Το κυριότερο όμως απ’ όλα είναι ότι προς τον ίδιο σκοπό κινητοποιήθηκε παράλληλα το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο ανέλαβε την προβολή και ρύθμιση τού θέματος στο αρμόδιο όργανο που είναι η UNESCO. Το δύσκολο και πολύπλοκο αυτό έργο χειρίσθηκε εξ ολοκλήρου de jure και de facto ο μόνιμος διπλωματικός αντιπρόσωπος της Ελλάδος στην UNESCO κ. Γιώργος Κουμουτσάκος, ο οποίος με μακρό επίπονο αγώνα κατόρθωσε να φέρει το θέμα της αναγνώρισης επιτυχώς εις πέρας, να εορτάζεται δηλαδή παγκόσμια η ελληνική γλώσσα ως «World Greek Language Day» κάθε 9η Φεβρουαρίου (ημερομηνία θανάτου του Διονυσίου Σολωμού).
Προφανώς η υποστήριξη τού θέματος στον Διεθνή Οργανισμό απαιτούσε πρώτα απ’ όλα γλωσσολογική θεμελίωση των λόγων που η Ελληνική δικαιούται να διεκδικήσει ένα τέτοιο ξεχωριστό προνόμιο ανάμεσα στις εθνικές γλώσσες όλων των χωρών του κόσμου. Εκεί εκλήθην να προσφέρω τις επιστημονικές υπηρεσίες μου (για θέματα της ελληνικής γλώσσας που δουλεύω επί δεκαετίες) πράγμα που δέχθηκα ευχαρίστως με την συνεργασία και του φίλου καθηγητή Χρίστου Κλαίρη. Ακολούθησε μακρά σειρά ηλεκτρονικών συζητήσεων και κειμένων μας με τον κ. Κουμουτσάκο, ώστε να υπάρξει η ενδεδειγμένη πολυεπίπεδη και λεπτή γλωσσική διαμόρφωση των θέσεών μας κατά τρόπον που να πείθει χωρίς να προσβάλλει, γεγονός στο οποίο συνέβαλε βεβαίως η ίδια η ιστορική αλήθεια και η οικουμενική πορεία της ελληνικής γλώσσας. Αυτός όμως που ανέλαβε το τιτάνειο έργο να πείσει τους αντιπροσώπους των διαφόρων χωρών στην UNESCO να στηρίξουν την ελληνική πρόταση ήταν -σε συνεργασία προφανώς με το υπουργείο Εξωτερικών- ο κ. Κουμουτσάκος, στον οποίο ανήκει ο δίκαιος έπαινος.
Γιατί, όμως, είναι τόσο σημαντικό να υπερβεί ο εορτασμός της ελληνικής γλώσσας ως παγκόσμιας ημέρας τα στενά ελληνικά γεωγραφικά όρια; Ο ελληνικός πολιτισμός που σφράγισε τον ευρωπαϊκό και γενικότερα τον δυτικό πολιτισμό κατέλαβε μια ξεχωριστή θέση στον παγκόσμιο πολιτισμό. Eπιμένω να υποστηρίζω στα κείμενά μου, ευλόγως θεωρώ, ότι ο ελληνικός πολιτισμός είναι ένας κατεξοχήν «πολιτισμός του γραπτού λόγου». Στηρίζεται κατεξοχήν στα κείμενά μας τα γραμμένα σε γλώσσα ελληνική και με ένα αλφάβητο αδιάλειπτης παράδοσης 28 αιώνων, το ελληνικό αλφάβητο (αυτό που ο Γαλιλαίος χαρακτήρισε ως «την μεγαλύτερη ανακάλυψη του ανθρώπου»). Άρα η σχέση της ελληνικής γλώσσας με τον ελληνικό πολιτισμό είναι άμεση, διότι απετέλεσε κύρια έκφρασή του. Σε κάθε συζήτηση για την ελληνική γλώσσα και την ιδιαίτερη σημασία της δεν πρέπει να ξεχνάμε πως όσο είναι ορθό ότι, σύµφωνα µε τα διδάγµατα τής γλωσσικής επιστήµης, όλες οι γλώσσες των λαών (οι «φυσικές» ή «εθνικές» λεγόµενες γλώσσες) ως συστήµατα επικοινωνίας είναι ισότιµες, άλλο τόσο είναι αληθές ότι ορισµένες γλώσσες που σήκωσαν το βάρος ανεπτυγµένων µορφών πολιτισµού του ανθρώπου γνώρισαν καλλιέργεια που τις ξεχωρίζει από τις άλλες. Kατεξοχήν καλλιεργηµένη γλώσσα είναι η Eλληνική, αφού σµιλεύτηκε επί 30 και πλέον αιώνες στην έκφραση βαθιών εννοιών της φιλοσοφίας και της επιστήµης, αδρών εννοιών του πολιτικού λόγου και των πολιτειακών θεσµών, λεπτών εννοιών του ευαγγελικού λόγου και της πατερικής θεολογίας, καθώς και σύνθετων στοχαστικών εννοιών του αρχαίου δράµατος, της πεζογραφίας και της ποίησης. Είναι ηθικά και πολιτισμικά ορθό, λοιπόν, αφού γλώσσες όπως η Αγγλική, η Γαλλική, η Γερμανική, η Ρωσική, η Κινεζική και μερικές άλλες, όπως η αφρικανική Σουαχίλι αλλά και η Πορτογαλική, έχουν καθιερωμένη ημέρα για τον παγκόσμιο εορτασμό τους, να μη λείπει από την χορεία τέτοιων διακεκριμένων γλωσσών και η «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας» (“World Greek Language Day”).
Το να εξαπλώνεται σταδιακά ο εορτασμός της ημέρας της ελληνικής γλώσσας στην Εκπαίδευση διαφόρων χωρών του κόσμου (σχολεία, πανεπιστήμια), σε πολιτιστικά ιδρύματα και οργανισμούς και σε διαφόρους άλλους φορείς, με την πρωτοβουλία και συνεργασία των πρεσβειών μας και των πανεπιστημίων (σύνταξη προγραμμάτων, οργάνωση συνεδρίων, εκθέσεων και ομιλιών), καθώς και των πολιτιστικών φορέων μας, των ελληνιστών του εξωτερικού και φυσικά της Ελληνικής Ομογένειας δείχνει, νομίζω, τι βαρύτητα μπορεί να προσλάβει για την Ελλάδα και τον Ελληνισμό αυτός ο εορτασμός. Και, φυσικά, σε όλα αυτά έχει ανάλογο μερίδιο η Κύπρος μας, με τα Ελληνικά της και την μακρόχρονη πολιτιστική παρουσία της, και από κοντά εξίσου σημαντικός ―σε νέο επίπεδο και με άλλη αίγλη― είναι ο εορτασμός της ελληνικής γλώσσας από την Ελληνική Ομογένεια στις χώρες όπου ζει και δραστηριοποιείται. Στην καταχνιά που πάει να σκεπάσει τον κόσμο αυτόν τον καιρό σε διεθνές επίπεδο αυτή η επιτυχία της Ελλάδος έρχεται να εκπέμψει μια λάμψη φωτός, από το μόνο φως που απαλύνει τις ψυχές των ανθρώπων όπου Γης, τον πολιτισμό με στολίδι του τις ανθρώπινες γλώσσες..
UNESCO