Η 5η Απριλίου έχει καθιερωθεί από το 1994 ως Πανελλήνια Ημέρα Προσφύγων. Η πρωτοβουλία για την καθιέρωση αυτή προήλθε από μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, από το Οικουμενικό Πρόγραμμα Προσφύγων της Εκκλησίας της Ελλάδας, του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και του Γραφείου της Αθήνας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ.
Για μία χώρα σαν την Ελλάδα – από τις λίγες χώρες του κόσμου με τόσο μεγάλο ποσοστό προσφύγων και προσφυγογενών- η ημέρα αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, εφόσον η προσφυγιά και οι εθνικές εκκαθαρίσεις αποτέλεσαν τη βάση του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Ειδικότερα, το 1922 ενάμιση εκατομμύριο Έλληνες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη ήρθαν πρόσφυγες στο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Εφέτος, γιορτάζουμε 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Γιορτάζουμε όμως και 110 χρόνια από τους νικηφόρους για την Ελλάδα Βαλκανικούς Πολέμους (1912-13). Πρόκειται για δύο αξιομνημόνευτες επετείους που μάς δίνουν λαβή για ιστορική αναδίφηση και αυτογνωσία.
Το Β’ Αρσάκειο Λύκειο Ψυχικού με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων και της Διευθύντριας Νέλλης Παππά αποφάσισε να τιμήσει τις δύο επετείους της ιστορίας του 20ού αιώνα με σειρά ψηφιακών εργασιών που θα αναρτηθούν σταδιακά σε ειδικό ιστολόγιο.
Ο γενικός τίτλος των εργασιών αυτών είναι: «Και λίγο λίγο το δάκρυ γέλιο έγινε…1922-2022: 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή (και 110 χρόνια από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων)».
Μέσα από τις εργασίες που θα προκύψουν από τη συνεργασία εκπαιδευτικών και μαθητών (με την πολύτιμη αρωγή και της Βιβλιοθήκης των Αρσακείων Ψυχικού) αναζητούμε και αναδεικνύουμε το αποτύπωμα των Μικρασιατών και των Ποντίων στην Νεοελληνική κοινωνία με έμφαση στην πόλη μας την Αθήνα, η οποία μετά το 1922 διπλασιάστηκε σχεδόν σε έκταση και πληθυσμό και μπολιάστηκε με όσα έφεραν οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Αναζητούμε, όμως, και αναδεικνύουμε και το αποτύπωμα των Βαλκανικών Πολέμων χάρη στους οποίους η χώρα μας έγινε μια άλλη χώρα: μεγαλύτερη, δυναμικότερη, πιο κοντά στον δυτικό κόσμο.
Και ένα τελευταίο που δεν πρέπει να ξεχνάμε: τον Απρίλιο του 1915 ξεκίνησε η γενοκτονία των Αρμενίων (Χαγιότς τσεγκασπανουτιούν στα αρμένικα) από τους Τούρκους, που είχε ως τελικό αποτέλεσμα να εξοντωθούν περί το 1,5 εκατομμύριο Αρμένιοι, κάτοικοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Εικόνα: Οι αποβάθρες της Σμύρνης σε καρτ ποστάλ λίγο καιρό πριν την Καταστροφή

Ο Σύλλογος διδασκόντων και η Διευθύντρια του Β’ Αρσακείου Λυκείου Ψυχικού αποφάσισαν την άνοιξη του 2021, σε μία ιδιαίτερα δύσκολη στιγμή για το σχολείο (πανδημία και μεγάλα διαστήματα τηλεκπαίδευσης), να δώσουν το παρών στον εορτασμό για τα 200χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως προτάσσοντας το θέμα του Γαλλικού Φιλελληνισμού, που αποτέλεσε την ουσιωδέστερη και πλουσιότερη μορφή Φιλελληνισμού την εποχή του Αγώνα.

Προκειμένου να φιλοξενηθούν οι εργασίες μαθητών και εκπαιδευτικών φτιάχτηκε και αναρτήθηκε την 19η Απριλίου 2021 (Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης) το ιστολόγιο "Ελλάς-Γαλλία: (μακρά και διαρκής) συμμαχία (1821-2021)".

Σκοπός των εργασιών μας ήταν να γνωρίσουμε ενδιαφέρουσες και, ει δυνατόν, πρωτότυπες πτυχές του Γαλλικού Φιλελληνισμού και να συνομιλήσουμε με τις ψηφιακές εκδηλώσεις του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος με το οποίο συνήψαμε Σύμβαση Συνεργασίας (Convention de Partenariat). Βάσει της Σύμβασης αυτής, το Β’ Αρσάκειο Λύκειο Ψυχικού είχε δικαίωμα να αξιοποιήσει πλήρως το ιστορικό ψηφιακό υλικό του Γαλλικού Ινστιτούτου, αλλά και να προβάλει το δικό του ιστολόγιο μέσω του Ινστιτούτου.

Περισσότερα...

«Είμαι περήφανη. Κάλλιο μια φούχτα τιμημένη στάχτη, παρά γονατισμένος ο λεβέντης μου». Αυτά τα λόγια είπε σαν Σπαρτιάτισσα παλαιά, η μάνα του Γρηγόρη Αυξεντίου, όταν έμαθε το ολοκαύτωμα του γυιού της. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου κάηκε ζωντανός από τους Άγγλους αποικιοκράτες στο κρησφύγετό του στις 3 Μαρτίου 1957. Στις προτάσεις τους να παραδώσει τα όπλα, αυτός τους φώναξε «μολών λαβέ». Ο Γρηγόρης ήταν τότε 29 ετών. Ήταν υπαρχηγός της ΕΟΚΑ, της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών. Η ΕΟΚΑ ξεκίνησε τη δράση της την 1η Απριλίου 1955 με σκοπό την απελευθέρωση της Κύπρου από τους Άγγλους και την ένωσή της με τη μητέρα Ελλάδα. Ο Γρηγόρης πολεμούσε επί 10 ώρες εναντίον 5.000 Άγγλων στρατιωτών. Μια χειροβομβίδα του είχε κόψει το πόδι, αλλά αυτός πολεμούσε. Απελπισμένοι και ντροπιασμένοι οι εχθροί γέμισαν τη σπηλιά με βενζίνη.
«Και τώρα καίγεται. Μα δε φωνάζει βοήθεια.
[...]
Ποιος είναι τούτος που αναλίσκεται περήφανος;
Το σώμα του το ανθρώπινο δεν τον πονά;
[...]
Όμως εκείνος καίγονταν μονάχος. Καταμόναχος.
Κι όσο αφανίζονταν τόσο άστραφτε το πρόσωπο.
Γινόταν ήλιος»,
γράφει ο Τάκης Σινόπουλος την ίδια χρονιά, το 1957...

Περισσότερα...

Τα παραμύθια άρχιζαν παλιά με τη φράση «Κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη…». Η Επανάσταση του 1821 δεν είναι παραμύθι αλλά ιστορικό γεγονός. Αυτό που μας συνδέει με τους αγωνιστές του ’21 είναι μια κλωστή, κόκκινη κι αυτή. Έχει το χρώμα του αίματος και της ελευθερίας. Η 25η Μαρτίου είναι η μέρα του Ευαγγελισμού της Παναγίας και η επέτειος της Επανάστασης. Αυτή την περίοδο η φύση ξυπνάει και βάζει τα καλά της. Τα χελιδόνια επιστρέφουν. Τα παιδιά βγάζουν τον «Μάρτη», την κόκκινη και χρωματιστή κλωστή, από τα χέρια τους και την αφήνουν στα δέντρα, για να την πάρουν τα χελιδόνια και να χτίσουν τις φωλιές τους. Την κλωστή του ’21 πρέπει και ‘μείς να την κρατάμε στην ψυχή μας. Κι όταν έρθουν τα δικά μας χελιδόνια, τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας, να τους την παραδώσουμε για να χτίσουν τις φωλιές τους και να φέρουν την άνοιξη στην πατρίδα μας. Άλλωστε παράδοση δεν μόνο είναι αυτό που παραλαμβάνουμε, αλλά αυτό που θα παραδώσουμε.
201 χρόνια μετά από την Επανάσταση του 1821... Ο Πόλεμος είναι πάλι παντού. Βιώνουμε τις επιπτώσεις ενός πολέμου στη χώρα απ’ όπου ξεκίνησε η φλόγα της Επανάστασης. Στην Οδησσό της Ουκρανίας η Φιλική Εταιρεία άναψε τη φλόγα. Η φλόγα αυτή θα είναι πάντα αναμμένη όσο θα υπάρχουν λαοί που μάχονται για ελευθερία. Μια φλόγα που μας διδάσκει ότι ο πόλεμος είναι κακός, αλλά η δουλεία χειρότερη. Είναι η τελευταία καταφυγή για κάθε λαό που θέλει ειρήνη κι ελευθερία. Γι’ αυτούς τους λαούς ο Παλαμάς έπλεξε το εγκώμιο: «Τι κι αν του πολέμου το χορό χορεύω, γονατιστός ειρήνη εσέ λατρεύω». Αυτά όμως πρέπει να τα γνωρίζουμε. Διότι η λήθη απομακρύνει από την αλήθεια.
Γι’ αυτό το ’21 -πλην άλλων πολλών- μάς διδάσκει πως για να επαναστατούμε πρέπει πρώτα να μορφωθούμε. Οι αγωνιστές λίγο μετά από την ελευθερία, ζήτησαν και δημοκρατία με το κίνημα του Συντάγματος το 1843. Επαναστατούμε για να κάνουμε καλύτερα, όχι χειρότερα τα πράγματα. «Γιατί κ' η αναρχία, ομοιάζει την σκλαβιά, να ζούμε σαν θηρία, είν' πλιο σκληρή φωτιά», τραγουδά ο Ρήγας στον «Θούριο». Το ’21 μας διδά-σκει επίσης πόσο σημαντική είναι η συνέχεια της κόκκινης κλωστής του «παραμυθιού» που λέγεται ελευθερία. Χάρη στους Δασκάλους τους Γένους οι ραγιάδες θυμήθηκαν ότι είναι Έλληνες και συνειδητοποίησαν τον αγώνα τους ως συνέχεια του αγώνα των Βυζαντινών κατά των Οθωμανών, αλλά και του αγώνα των Αρχαίων κατά των Περσών. Πίστευαν ότι κι αυτοί, σαν νέοι Σαλαμινομάχοι, πολεμούσαν για την ελευθερία τους εναντίον των Οθωμανών που κι αυτοί, όπως οι Πέρσες, έρχονταν από την Ανατολή. Γι’ αυτό και πολλοί εξ αυτών προσφωνούσαν τους Τούρκους Περσιάνους. Αλλά κι όσα γράφει ο Κοραής στο «Σάλπισμα Πολεμιστήριον» μόνο Έλληνες κατά το πνεύμα και την ψυχή θα μπορούσαν να τα αποδεχθούν: «Πολεμήσατε λοιπόν, ω μεγαλόψυχα και γενναία τέκνα των παλαιών Ελλήνων όλοι ομού ενωμένοι τους βαρβάρους της Ελλάδος τυράννους. Ο κόπος είναι μικρός παραβαλλόμενος με την δόξα, η οποία θέλει σάς εξισώσει με τους ήρωας του Μαραθώνος, της Σαλαμίνος, των Πλαταιών, των Θερμοπυλών, τους ακαταμαχήτους προγόνους σας». Ιδιαίτερο ήταν το αρχαιοελληνικό πάθος των ναυτικών, που οι πλείστοι ήσαν αρβανιτόφωνοι και οι οποίοι έδιναν στα πλοία και στα παιδιά τους αρχαιοελληνικά ονόματα: «Άρης», «Θεμιστοκλής», «Αγαμέμνων» κ.λπ. Ο Κων. Κανάρης, για παράδειγμα, είχε δώσει στους γυιους του ακόλουθα αρχαιοελληνικά ονόματα: Νικόλαος, Θεμιστοκλής, Θρασύβουλος, Μιλτιάδης, Λυκούργος, Αριστείδης!

Περισσότερα...